آیا خدا خودش افتاد؟
1️⃣ قانون علیت: شاه‌کلید منطقی‌ها
ما همه یه قانون ساده داریم تو مغزمون:
«هر چیزی که به وجود میاد، باید علتی داشته باشه.»
حتی بچه‌ی دو ساله 👶 هم اگه اسباب‌بازیش گم شه، نمی‌گه:
🫤 «لابد خودش نیست!»
بلکه می‌گه:
😡 «کی ورداشتش؟!»
علیت یه چیزیه که تو ژن ما حک شده 🧬.
بهمون کمک می‌کنه بفهمیم چرا:
- 🤢 دل‌درد گرفتیم (پیتزا نیم‌پز بود 🍕)
- 😭 دوستمون ناراحته (اونی که دوسش داشت بلاکش کرد 💔)
- 🌀 چرا جهان هست؟ (اُپس... این یکی رو نگه دار 😅)
2️⃣ خداباور وارد می‌شود با یک کارت جادویی
حالا خداباور می‌گه:
🧐 «بله! هر چیزی علتی داره!
و چون جهان وجود داره، باید علتی داشته باشه.
و اون علت هم نمی‌تونه خودش علتی داشته باشه، چون اگه اونم علت بخواد، پس بازم باید بریم عقب‌تر...»
پس:
🎩 یه چیزی باید باشه که خودش بی‌علته!
اسمش رو می‌ذارن: واجب‌الوجود 🤷♂️.
اینجا یکی از ته کلاس دست بلند می‌کنه و می‌پرسه:
🧠: «خب، چرا همون قانون علیت برای خدا صدق نمی‌کنه؟»
خداباور: «چون خدا نیازی به علت نداره!»
🧠: «ولی اینجوری که شد:
🛑 هر چیزی نیاز به علت داره…
...به جز چیزی که ما دوست داریم نداشته باشه.»
🚫 این اسمش منطق نیست! این اسمش کارت طلایی "به ما دست نزن"ه! 🏆
3️⃣ اگر قراره یه چیز بی‌علت باشه، چرا خود "جهان" نباشه؟ 🌍
یعنی چرا این فرض رو که یه چیز باید حتماً بی‌علت باشه بچسبونیم به خدا؟
چرا نگیم:
- 🌌 خود جهان
- ⚛️ قوانین فیزیک
- 💥 انرژی کوانتومی ازلی
اینا هم بدون علت می‌تونن باشن،
و دست‌کم چیزی‌ان که می‌تونیم:
- 📏 اندازه بگیریم
- 🔬 آزمایش کنیم
- 👀 ببینیمشون!
خدا چیه؟
- 🚫 نه دیده شده
- 🚫 نه قابل اندازه‌گیریه
- 🚫 نه قابل تعریف مشترک بین همه‌ست
ولی یهو بهش اجازه می‌دیم یه تنه از زیر قانون علیت فرار کنه! 🏃♂️💨
4️⃣ علیت، قانونیه که شما زیرش زلزله انداختید ⚡️🌪️
حرف حساب اینه:
- یا باید بپذیری که «همه‌چیز نیاز به علت داره» →
😵💫 پس خدا هم نیاز به علت داره → دیگه واجب‌الوجود نیست. - یا بگی: «یه چیزی هست که علت نمی‌خواد» →
🤔 خب چرا اون "چیز" خدا باشه؟ چرا نه بیگ‌بنگ 💥 یا طبیعت 🌿 یا خلأ کوانتومی ⚛️؟
اگر قراره استثنا قائل شی،
❓ چرا فقط برای خدا؟
❓ چرا نه برای بیگ‌بنگ؟
❓ چرا نه برای یه قورباغه‌ی خیلی خیلی قدیمی؟ 🐸
5️⃣ نتیجه‌گیری: وقتی خود قانون علیت از دستتون فرار می‌کنه 🫠
آخرش که می‌رسیم، می‌بینیم خداباور عزیز اومده با قانون علیت به جنگ آتئیست،
ولی یهو وسط راه، تفنگ رو می‌ذاره زمین و می‌گه:
😬 «البته نه برای خدا. خدا خاصه.»
خب داداش…
🧐 اگه خاصه، پس این قانونت برای همه‌چیز نیست. پس دیگه استدلال نیست، باور دلیه.
و ما هم نمی‌گیم باور دلی بده 🫶
فقط نگید استدلال منطقیه، چون:
🧩 اگه یه قانون برای همه‌چیزه، باید شامل خدا هم بشه.
🧹 تهش چی شد؟ 🧩
| ✅ اگر قانون علیت رو بپذیری | 😵💫 خدا هم باید علتی داشته باشه → دیگه واجب‌الوجود نیست → استدلالت پودر شد |
|---|---|
| ❌ اگر قانون علیت رو فقط برای خدا استثنا کنی | 😬 قانونت جهان‌شمول نیست → استدلالت از وسط ترکید |
🎯 نتیجه نهایی؟
🔴 استفاده از برهان علیت برای اثبات خدا،
مثل اینه که با مداد 🖍️ بخوای دیوار آجری 🧱 بکشی!
یا می‌شکنه، یا خودتو خسته می‌کنی، یا آخرش یکی از بچه‌ها می‌گه:
🤷♂️ «این دیوار نیست، این تویی که داری الکی نقاشی می‌کشی!» 🎨